Efor Testi, tıp dilindeki adıyla Egzersiz Stres Testi, hastanın kalp sağlığını ve koroner damarlarının durumunu değerlendirmek amacıyla, kontrollü bir şekilde egzersiz yaparken kalp grafiğinin (EKG) ve kan basıncının sürekli olarak izlendiği temel bir kardiyolojik tanı yöntemidir. Kalbin yük altındaki performansını göstererek, istirahat halinde gizli kalabilen birçok önemli sorunun ortaya çıkarılmasına yardımcı olur.
Bu yazıda, Samsun Kalp Doktoru olarak, efor testinin ne olduğundan nasıl yapıldığına, sonuçlarının ne anlama geldiğinden test öncesi hazırlığa kadar tüm merak edilen konuları sade bir dille açıklayacağız.
Efor Testi Nedir?
Efor Testi, bir koşu bandı (treadmill) veya bisiklet üzerinde, belirli bir protokol dahilinde egzersiz yapılırken, hastanın kalp atışlarının, EKG kaydının ve tansiyonunun anlık olarak takip edildiği bir incelemedir. Temel amaç, kalbin kan ihtiyacının arttığı egzersiz sırasında, kalbi besleyen koroner damarların bu ihtiyacı yeterince karşılayıp karşılayamadığını görmektir.
Hangi Durumlarda Efor Testi Yapılır?
Efor Testi, özellikle koroner arter hastalığı (kalp damar tıkanıklığı) şüphesi olan durumlarda tanı koymak amacıyla yapılır. Göğüs ağrısı, eforla gelen nefes darlığı, çarpıntı gibi şikayetlerin nedenini araştırmak için en sık başvurulan testlerden biridir. Ayrıca, bilinen kalp hastalığı olan kişilerin tedaviye yanıtını değerlendirmek ve efor kapasitelerini ölçmek için de kullanılır.
Efor Testi Kimlere Yapılır?
Efor Testi, göğüs ağrısı gibi şikayetleri olan veya kalp hastalığı için yüksek risk faktörleri (yüksek tansiyon, diyabet, yüksek kolesterol, aile öyküsü, sigara) taşıyan kişilere yapılır. Ayrıca, kalp krizi veya stent/bypass gibi tedaviler sonrası hastanın durumunu kontrol etmek ve güvenli egzersiz seviyesini belirlemek amacıyla da uygulanır.
Efor Testi Öncesi Nelere Dikkat Edilmelidir?
Efor Testi öncesinde, testin doğruluğunu etkilememek için bazı hazırlıklar yapmak önemlidir. Testten en az 2-3 saat önce hafif bir şeyler dışında yemek yenmemesi ve sigara içilmemesi istenir. Kahve gibi kafeinli içecekler de test gününde tüketilmemelidir.
Hastanın yanında rahat bir spor ayakkabısı, eşofman veya şort gibi egzersize uygun kıyafetler getirmesi gerekir. Ayrıca, kullandığı ilaçları doktora bildirmesi çok önemlidir; çünkü bazı kalp ve tansiyon ilaçlarının (özellikle beta blokerler) testten önce kesilmesi gerekebilir.
Efor Testi Nasıl Yapılır?
Efor Testi, bir doktor veya teknisyen gözetiminde gerçekleştirilir. Öncelikle hastanın göğsüne EKG kaydı için elektrotlar yapıştırılır ve istirahat halindeki kalp grafiği ile tansiyonu ölçülür. Ardından hasta, yavaş bir tempoda yürümeye başlayarak koşu bandını kullanır.
Koşu bandının hızı ve eğimi, genellikle her 3 dakikada bir, belirlenmiş bir protokole göre otomatik olarak artırılır. Test boyunca hastanın EKG’si, kalp hızı ve tansiyonu sürekli izlenir. Test, hastanın hedeflenen kalp hızına ulaşması, yorulması veya testin durdurulmasını gerektiren bir belirti ya da bulgu ortaya çıkmasıyla sonlandırılır.
Efor Testi Sonuçları Nasıl Yorumlanır?
Efor Testi sonuçları, test sırasında elde edilen EKG kayıtları, hastanın şikayetleri ve tansiyon yanıtı bir bütün olarak değerlendirilerek yorumlanır. Test, temel olarak "pozitif", "negatif" veya "yorumlanamayan" olarak rapor edilir.
Negatif test, hastanın hedef kalp hızına önemli bir şikayet veya EKG değişikliği olmadan ulaşmasıdır ve damarlarda ciddi bir tıkanıklık olma ihtimalinin düşük olduğunu gösterir. Pozitif test ise, efor sırasında EKG’de damar tıkanıklığına işaret eden değişikliklerin (iskemi) veya tipik göğüs ağrısının ortaya çıkmasıdır ve ileri tetkik gerektirir.
Efor Testi Hangi Durumlarda Risklidir?
Efor Testi, kontrollü bir ortamda yapıldığı için oldukça güvenli bir testtir. Ancak bazı durumlarda yapılması riskli olabilir ve tercih edilmez. Yakın zamanda geçirilmiş kalp krizi, kontrolsüz ve istirahat halinde devam eden göğüs ağrısı, ciddi aort darlığı ve kontrolsüz kalp yetmezliği gibi durumlarda efor testi yapılmaz. Test sırasında ciddi bir ritim bozukluğu veya kalp krizi gibi komplikasyonların görülme riski ise çok düşüktür.
Sonuç
Efor Testi, kalp damar hastalıklarının teşhisinde ve takibinde kullanılan basit, ucuz, kolay ulaşılabilir ve non-invaziv (girişimsel olmayan) çok değerli bir yöntemdir. Kalbin yük altındaki durumu hakkında önemli bilgiler vererek, doktorun sonraki adımları ve tedavi planını belirlemesine yardımcı olur.
Kalp sağlığınız, eforla ilgili şikayetleriniz veya testin sizin için uygun olup olmadığı hakkında daha fazla bilgi almak isterseniz, bu durumu ertelememelisiniz.
Detaylı bir kardiyolojik değerlendirme için Samsun Kalp Doktoru olarak uzman ekibimize başvurabilir, sağlığınız için en doğru adımı atabilirsiniz.
Sık Sorulan Sorular
Efor testi ne kadar sürer?
Hazırlık, egzersiz ve soğuma periyodu dahil olmak üzere tüm işlem yaklaşık 45-60 dakika sürer. Egzersizin kendisi ise genellikle 8 ila 12 dakika arasında tamamlanır.
Efor testi acı verir mi?
Testin kendisi ağrılı bir işlem değildir. Sadece göğse yapıştırılan elektrotlar hafif bir rahatsızlık verebilir. Egzersize bağlı olarak bacaklarda yorgunluk ve nefes darlığı hissetmeniz normaldir. Eğer test sırasında göğüs ağrısı hissederseniz, bunu derhal doktorunuza bildirmeniz gerekir.
Koşu bandında yürüyemiyor veya koşamıyorsam test yapılabilir mi?
Evet. Yürüme güçlüğü çeken veya eklem sorunları olan hastalar için test, egzersiz bisikleti ile de yapılabilir. Eğer hasta hiç efor yapamayacak durumdaysa, damar yoluyla ilaç verilerek kalbin egzersiz yapmış gibi hızlandırıldığı farmakolojik stres testleri (ilaçlı efor testi) uygulanabilir.
Efor testinin doğruluk oranı nedir?
Efor testinin koroner arter hastalığını saptamadaki duyarlılığı %70-80 civarındadır. Yani, testi pozitif çıkan kişilerin önemli bir kısmında damar darlığı mevcuttur. Ancak test, "yalancı pozitif" (hastalık olmadığı halde var gibi gösterme) veya "yalancı negatif" (hastalık olduğu halde yok gibi gösterme) sonuçlar verebilir. Bu nedenle sonuçlar mutlaka hastanın kliniği ve risk faktörleri ile birlikte yorumlanmalıdır.
Testten sonra normal hayatıma hemen dönebilir miyim?
Evet, genellikle testten sonra hemen günlük aktivitelerinize dönebilirsiniz. Test sonrası bir süre hafif yorgunluk hissedebilirsiniz. Test sonrası baş dönmesi veya göğüs ağrısı gibi şikayetleriniz devam ederse, durumu doktorunuza bildirmelisiniz.
İletişime Geçin
Doktora Danış
Hakkımda
2011 yılında Dokuz Eylül Üniversitesi Tıp Fakültesi’nden mezun oldum. 2012-2016 yılları arasında Dokuz Eylül Tıp Fakültesi Kardiyoloji Anabilim Dalı’nda Araştırma Görevlisi olarak görev yaptım ve Kardiyoloji Asistanlığı sürecini tamamladım.
