Bacak Damar Tıkanıklığı, tıp dilindeki adıyla Periferik Arter Hastalığı, kalpten bacaklara temiz kan taşıyan atardamarların, damar sertliği (ateroskleroz) nedeniyle daralması veya tıkanmasıdır. Bu durum, bacak kaslarına ve dokularına yeterli miktarda kan ve oksijen gitmesini engelleyerek ciddi sağlık sorunlarına yol açabilir.
Unutulmamalıdır ki, bacak damarlarındaki tıkanıklık genellikle tüm vücuttaki damarların hasta olduğunun bir işaretidir ve kalp krizi ile inme riskinin önemli ölçüde arttığını gösterir. Bu yazıda, Samsun Kalp Doktoru olarak, bu sinsi hastalığın nedenlerini, belirtilerini, tanı yöntemlerini ve önemini detaylı bir şekilde ele alacağız.
Bacak Damar Tıkanıklığı Nedir?
Bacak Damar Tıkanıklığı, tıpkı kalp damarlarında olduğu gibi, bacak atardamarlarının iç duvarlarında kolesterol, yağ ve kalsiyum birikmesiyle oluşan plaklar nedeniyle damarın daralmasıdır. Bu daralma, kan akışını kısıtlar ve özellikle bacakların hareket halindeyken ihtiyaç duyduğu oksijenin karşılanamamasına neden olur. Hastalık ilerledikçe, istirahat halinde bile bacaklara yeterli kan gitmeyebilir.
Bacak Damar Tıkanıklığı Neden Olur?
Bacak Damar Tıkanıklığı, büyük ölçüde kalp damar tıkanıklığı ile aynı risk faktörlerinden kaynaklanır. Bu risk faktörlerinin en başında, damar duvarına en çok zarar veren sigara kullanımı gelir. Sigara içen kişilerde bu hastalığın görülme riski katbekat artar.
Diğer önemli risk faktörleri arasında şeker hastalığı (diyabet), kontrol altına alınmamış yüksek tansiyon (hipertansiyon) ve yüksek kolesterol bulunur. Ayrıca, ileri yaş, ailede damar hastalığı öyküsü, obezite ve hareketsiz bir yaşam tarzı da bacak damar tıkanıklığı için zemin hazırlar.
Bacak Damar Tıkanıklığı Belirtileri Nelerdir?
Bacak Damar Tıkanıklığı belirtileri arasında en tipik olanı, yürümek veya merdiven çıkmak gibi efor gerektiren durumlarda bacakların arka kısımlarında (genellikle baldırda) ortaya çıkan, kramp tarzı ağrıdır. "Kladikasyo" adı verilen bu ağrı, dinlenmekle birkaç dakika içinde geçer.
Hastalık ilerledikçe, yürüme mesafesi giderek kısalır. Diğer belirtiler arasında bacaklarda ve ayaklarda üşüme, renk solukluğu, uyuşma, güçsüzlük, tüy dökülmesi ve özellikle ayak parmaklarında iyileşmeyen yaralar yer alır. Çok ileri evrelerde, dinlenme halinde bile geçmeyen bacak ağrısı görülebilir.
Bacak Damar Tıkanıklığı Nasıl Teşhis Edilir?
Bacak Damar Tıkanıklığı teşhisinde ilk adım, hastanın şikayetlerini dinlemek ve detaylı bir fiziki muayene yapmaktır. Doktor, muayene sırasında bacaklardaki ve ayaklardaki nabızları kontrol eder, bacakların rengini ve ısısını değerlendirir.
En basit ve en değerli tanı yöntemlerinden biri, Ayak Bileği-Kol Basınç İndeksi (ABI) ölçümüdür. Bu testte, koldan ve ayak bileğinden ölçülen tansiyon değerleri karşılaştırılarak damarlardaki kan akımı hakkında önemli bilgi edinilir.
Kesin tanı ve tıkanıklığın yerini ve derecesini görmek için ise genellikle Doppler Ultrasonografi kullanılır. Gerekli durumlarda, daha detaylı görüntüleme için Bilgisayarlı Tomografi (BT) Anjiyografi veya MR Anjiyografi gibi ileri görüntüleme yöntemlerine de başvurulabilir.
Sonuç
Bacak Damar Tıkanıklığı, sadece bacakları ilgilendiren bir sorun değil, tüm vücudu etkileyen sistemik damar sertliğinin önemli bir göstergesidir. Bu nedenle, "yürüme ağrısı" gibi belirtiler asla yaşlılığa veya yorgunluğa bağlanmamalı ve ciddiye alınmalıdır.
Erken teşhis ve tedavi ile hastalığın ilerlemesi yavaşlatılabilir, şikayetler giderilebilir ve en önemlisi kalp krizi, inme ve bacak kaybı gibi ciddi komplikasyonların önüne geçilebilir. Tedavinin temelini, sigarayı bırakmak ve diğer risk faktörlerini kontrol altına almak oluşturur.
Eğer bacaklarınızda eforla ortaya çıkan ağrı gibi şikayetleriniz varsa veya risk faktörleri taşıyorsanız, detaylı bir değerlendirme için Samsun Kalp Doktoru olarak uzman ekibimize başvurabilirsiniz. Unutmayın, damarlarınızdaki sorun, kalbinizin bir imdat çağrısı olabilir.
Sık Sorulan Sorular
Yürüme ağrım var, ne zaman doktora gitmeliyim?
- Yürürken düzenli olarak ortaya çıkan ve dinlenince geçen bacak ağrınız varsa, bu durumu ciddiye alıp en kısa zamanda bir kalp ve damar cerrahisi uzmanına başvurmalısınız.
Bacak damarıma stent takıldı, hastalık tamamen geçti mi?
Stent veya balon işlemi tıkalı olan damarı açar ve şikayetlerinizi giderir. Ancak altta yatan damar sertliği (ateroskleroz) sistemik bir hastalıktır. Diğer damarlarınızın tıkanmasını önlemek için sigarayı bırakmak, ilaçlarınızı düzenli kullanmak ve sağlıklı yaşam alışkanlıklarını benimsemek zorunludur.
Ameliyatsız yöntemlerle her tıkanıklık açılabilir mi?
- Teknolojideki gelişmeler sayesinde artık damar tıkanıklıklarının çok büyük bir bölümü anjiyografik yöntemlerle tedavi edilebilmektedir. Ancak çok uzun segmentli tam tıkanıklıklar veya kireçlenmenin çok yoğun olduğu bazı durumlarda by-pass ameliyatı daha iyi bir seçenek olabilir. Karar, damar yapınıza göre hekiminiz tarafından verilir.
Bu hastalık sadece yaşlılarda mı görülür?
Hastalık en sık 60 yaş üzerinde görülse de, özellikle sigara içen ve diyabeti olan kişilerde çok daha erken yaşlarda (40'lı, 50'li yaşlarda) ortaya çıkabilir.
İletişime Geçin
Doktora Danış
Hakkımda
2011 yılında Dokuz Eylül Üniversitesi Tıp Fakültesi’nden mezun oldum. 2012-2016 yılları arasında Dokuz Eylül Tıp Fakültesi Kardiyoloji Anabilim Dalı’nda Araştırma Görevlisi olarak görev yaptım ve Kardiyoloji Asistanlığı sürecini tamamladım.
