Kalp ve damar sağlığının değerlendirilmesinde altın standart olarak kabul edilen anjiyografi (veya anjiyo), kalp damarlarınızın sağlığı hakkında en net bilgileri sunan bir görüntüleme yöntemidir. Kardiyoloji alanındaki en önemli tanı araçlarından biri olan bu işlem hakkında merak ettiğiniz tüm soruların yanıtlarını bu yazıda bulabilirsiniz.
Anjiyo Nedir?
Koroner anjiyografi, kalp damarları olan koroner arterlerin içerisini "kontrast madde" adı verilen özel bir boya ve X-ışınları (skopi) kullanılarak görüntülenmesi işlemidir. Bu işlem sayesinde damarlarda herhangi bir daralma, tıkanıklık veya anormallik olup olmadığı net bir şekilde saptanır. Anjiyo, bir ameliyat değil, tanısal bir görüntüleme yöntemidir.
Anjiyo Ne Zaman Yapılır?
Bir kardiyoloji uzmanı, aşağıdaki durumların varlığında koroner anjiyografi yapılmasını önerebilir:
- Kalp krizi (akut miyokard enfarktüsü) şüphesi veya teşhisi.
- Efor testi, ekokardiyografi gibi testlerin sonucunda kalp damarlarında sorun olabileceğine dair bulgular saptanması.
- Göğüs, kol, çene veya sırta yayılan ve kalp kaynaklı olduğu düşünülen ağrı (Anjina Pektoris).
- Nedeni saptanamayan nefes darlığı.
- Kalp kapak hastalığı veya kalp yetmezliği gibi durumlarda, tedavi planını belirlemek amacıyla.
- Kalp dışı büyük bir ameliyat öncesi, kalp sağlığı riskini değerlendirmek için.
Anjiyo Kimlere Yapılmamalıdır?
Anjiyo, genellikle güvenli bir işlem olsa da bazı durumlarda yapılması önerilmez veya özel önlemler gerektirir. Bu durumlar şunlardır:
- İleri derecede böbrek yetmezliği olanlar (kontrast madde böbreklere zarar verebilir).
- Kullanılan kontrast maddeye karşı bilinen ciddi alerjisi olanlar.
- Kontrol altına alınamayan aktif kanaması olan hastalar.
- İleri derecede kansızlık (anemi).
- Yüksek ateş ve aktif enfeksiyonu olanlar.
Her hastanın durumu farklıdır ve anjiyo kararını, tüm risk ve faydaları değerlendirerek bir Samsun Kalp Doktoru olarak Doç. Dr. Sefa Gül verecektir.
Anjiyonun Riskleri Nelerdir?
Koroner anjiyografi, tecrübeli ellerde yapıldığında riski oldukça düşük bir işlemdir. Ancak her tıbbi girişimde olduğu gibi bazı potansiyel riskler barındırır:
- Girişim Yerine Ait Sorunlar: Kasıktan veya el bileğinden yapılmasına bağlı olarak işlem bölgesinde kanama, morarma, şişlik veya ağrı görülebilir.
- Kontrast Maddeye Bağlı Reaksiyonlar: Böbrek fonksiyonlarında geçici bozulma veya nadiren alerjik reaksiyonlar gelişebilir.
- Damar Hasarı: İşlem sırasında kateterin damar duvarına zarar verme riski çok düşüktür.
- Kalp Ritmi Bozuklukları: İşlem esnasında geçici ritim sorunları yaşanabilir.
- Enfeksiyon: Girişim yerinde enfeksiyon gelişme riski vardır.
Anjiyoda Ölüm Riski Var mıdır?
Bu, hastaların en çok endişe ettiği konulardan biridir. Koroner anjiyografiye bağlı ciddi komplikasyonlar ve ölüm riski istatistiksel olarak çok düşüktür (yaklaşık %0.1 yani 1000'de 1). Genellikle bu risk, acil durumda (kalp krizi sırasında) yapılan veya çoklu damar hastalığı gibi ek risk faktörleri olan hastalarda bir miktar artabilir. Unutulmamalıdır ki, anjiyo yapılmamasının riski (kalp krizini veya damar tıkanıklığını teşhis edememek) çoğu zaman anjiyonun kendi riskinden çok daha yüksektir.
Bu Riskler Beni Kaygılandırdı, Ne Yapmalıyım?
Tıbbi bir işlem öncesi kaygı duymanız çok normaldir. Ancak anjiyografinin, kalp sağlığınız hakkında hayati bilgiler sunan ve tedavi planınızı doğru şekilde çizmemizi sağlayan vazgeçilmez bir yöntem olduğunu bilmelisiniz. Doç. Dr. Sefa Gül ve ekibi, işlem öncesinde sizinle tüm süreci detaylı olarak konuşacak, endişelerinizi dinleyecek ve sorularınızı yanıtlayacaktır. İşlemin yapılacağı laboratuvarın modern teknolojisi ve ekibin tecrübesi, riskleri en aza indiren en önemli faktörlerdir.
Anjiyodan Önce Dikkat Edilmesi Gerekenler Nelerdir?
- İşlemden önce genellikle 4-6 saat aç kalmanız istenir.
- Kullandığınız tüm ilaçları (özellikle kan sulandırıcılar ve diyabet ilaçları) doktorunuza bildirmeniz gerekir. Doktorunuz hangilerini alıp hangilerini bırakacağınızı size söyleyecektir.
- İşlem öncesi bol su içmeniz, böbreklerinizi korumaya yardımcı olabilir.
- Varsa önceki tetkiklerinizi (EKO, EKG, kan tahlilleri vb.) yanınızda getirmeniz önemlidir.
Anjiyo Ne Kadar Sürer?
- İşlemin kendisi genellikle 15-30 dakika sürer. Ancak hasta hazırlığı ve işlem sonrası takip ile birlikte bu süre 2-3 saati bulabilir.
Anjiyo Sırasında Ağrı Duyulur Mu?
İşlem öncesinde, kateterin gireceği kasık veya el bileği bölgesi lokal anestezi ile tamamen uyuşturulur. Bu nedenle iğnenin ilk girişi dışında bir acı veya ağrı hissedilmez. Kontrast madde verilirken vücutta bir anlık sıcaklık hissi normaldir.
Anjiyo Nasıl Yapılır?
- Hasta anjiyo laboratuvarına alınır ve masaya yatırılır.
- Girişim yapılacak olan kasık veya el bileği bölgesi temizlenir ve lokal anestezi ile uyuşturulur.
- Bu bölgedeki atardamardan "kateter" adı verilen ince, plastik bir tüp yerleştirilir.
- Bu kateter, X-ışınları altında görüntülenerek kalbin başlangıcındaki koroner damarların ağzına kadar ilerletilir.
- Kateterden kontrast madde enjekte edilir ve bu sırada seri şekilde röntgen filmleri (sinema) çekilir.
- Boya, damarların içini doldurarak herhangi bir darlık veya tıkanıklık olup olmadığını net bir şekilde gösterir.
- İşlem bitince kateter çekilir ve kanamayı durdurmak için bölgeye baskı uygulanır veya özel bir kapama cihazı kullanılır.
Anjiyodan Sonra Hastanede Ne Kadar Kalınır?
Sadece tanısal amaçlı yapılan ve herhangi bir komplikasyon gelişmeyen hastalar, genellikle 4-6 saatlik bir gözlem sürecinin ardından aynı gün taburcu edilebilir. Bazı durumlarda veya hastanın genel durumuna göre bir gece hastanede kalması istenebilir.
Anjiyodan Sonra Hastanede Ne Kadar Kalınır?
- Girişim Yeri: Kasıktan yapıldıysa ilk 24 saat bacağı bükmemek, el bileğinden yapıldıysa o kolu zorlamamak gerekir. Bölgede şişlik, şiddetli ağrı, kanama veya akıntı olursa derhal doktorunuza başvurmalısınız.
- Sıvı Tüketimi: Kontrast maddenin vücuttan atılmasına yardımcı olmak için ilk gün bol bol su içilmelidir.
- Fiziksel Aktivite: İlk birkaç gün ağır kaldırmaktan ve yorucu egzersizlerden kaçınılmalıdır.
- İlaçlar: Doktorunuzun reçete ettiği ilaçları düzenli olarak kullanmalısınız.
Sonuç
Koroner anjiyografi, kalp damar hastalıklarının teşhisinde modern tıbbın sunduğu en değerli yöntemlerden biridir. Bu işlem sayesinde hastalığınıza erken ve doğru tanı koymak, en etkili tedavi yöntemini (ilaç tedavisi, stent, bypass ameliyatı) belirlemek mümkün olmaktadır. Alanında yetkin bir Samsun Kalp Doktoru tarafından, teknolojik donanımı yüksek bir merkezde yapıldığında, anjiyonun riski son derece düşük, sağladığı fayda ise paha biçilmezdir. Kalp sağlığınızı ihmal etmeyin ve doktorunuzun önerdiği bu önemli adımı güvenle atın.
Sık Sorulan Sorular
El bileğinden anjiyo mu, kasıktan anjiyo mu daha iyidir?
Her iki yöntemin de avantajları vardır. El bileğinden anjiyo (radial anjiyo), işlem sonrası kanama riskinin daha az olması ve hastanın hemen ayağa kalkabilmesi gibi konforlu yönlere sahiptir. Ancak bazı hastaların damar yapısı kasıktan girişe daha uygundur. Size en uygun yönteme, yapacağımız ön değerlendirme sonrası karar verilecektir.
Anjiyo sonucum temiz çıkarsa ne olur?
Bu harika bir haberdir. Göğüs ağrısı gibi şikayetlerinizin kalp damarlarınızdan kaynaklanmadığı anlaşılır ve diğer olası nedenler araştırılır. Kalp damarlarınızın sağlıklı olduğunu bilmek, büyük bir güvencedir.
Anjiyo sırasında stent takılmasına karar verilirse ne yapılır?
Eğer anjiyo sırasında damarlarınızda stent ile açılabilecek kritik bir darlık saptanırsa, sizin de onayınız alınarak aynı seansta balon/stent işlemi uygulanabilir. Bu, sizi ikinci bir işlemden kurtarır ve damarınız hemen tedavi edilmiş olur.
Anjiyo olmak bağımlılık yapar mı? Tekrar tekrar gerekir mi?
Hayır, anjiyonun kendisi bağımlılık yapmaz. Ancak koroner arter hastalığı kronik bir durumdur. Tedavi sonrası yaşam tarzınıza dikkat etmezseniz (sigara, beslenme, egzersiz) veya ilaçlarınızı düzenli kullanmazsanız, mevcut damarlarda veya farklı damarlarda yeni darlıklar oluşabilir. Bu durumda yeniden anjiyo gerekebilir. Doğru tedavi ve yaşam tarzı değişiklikleri ile bu ihtimal en aza indirilir.
İletişime Geçin
Doktora Danış
Hakkımda
2011 yılında Dokuz Eylül Üniversitesi Tıp Fakültesi’nden mezun oldum. 2012-2016 yılları arasında Dokuz Eylül Tıp Fakültesi Kardiyoloji Anabilim Dalı’nda Araştırma Görevlisi olarak görev yaptım ve Kardiyoloji Asistanlığı sürecini tamamladım.